سوال:
باسلام
حاج آقا سوالی داشتم تو یه کلیپی دیدم میگفت انسانیت مهم تر از دین هست و قبل از اینکه دین باشد انسانیت بوده آیا واقعا انسانیت مقدم بر دین هست؟‌ لطفا توضیحی بفرمایید ممنون

پاسخ:
علیکم السلام
موضوع انسانیت و دین یک موضوع تخصصی ؛ فلسفی و کلامی هست اما برای همگان تا حدودی قابل فهم است.‌

چنین افرادی که در این کلیپ این گونه تفاوت بین انسانیت و دین قائل هستند و انسانیت را بر دین مقدم می دانند و انسانیت را به دلیل تقدمش مهم تر می‌دانند باید به چند پرسش اساسی پاسخ علمی و منطقی بدهند.
اولا: تعریف شان از انسانیت و دین چیست؟ و چگونه انسانیت و دین دو مفهوم مجزا پیدا می کنند
ثانیا: به چه دلیلی انسانیت مقدم بر دین است ؟
ثالثا: علی فرض اینکه قبول کنیم انسانیت مقدم بر دین است، با چه معیاری تقدم انسانیت ارجح و برتری بر دین دارد که متاخر است؟

پاسخ کوتاه اینکه؛
۱.‌ ما یک دین بیشتر نداریم، اما آنچه بعنوان دین یهود، مسیحیت، و اسلام مطرح می‌شود در حقیقت اینها شریعت هستند.‌
۲. هدف دین ، هدایت بشر به سوی هدف خلقت است و هدف خلق رسیدن، انسان به کمال است و کمال انسان مقام خلیفه اللهی است.
۳. مهمترین منابع هدایت انسان چند چیز است؛
الف): گرایش فطری
ب): حکم عقل
ج)؛ حکم نقل (وحی) است.
بی تردید هر سه منبع اولا تعارضی با هم ندادند ثانیا هیچکدام بر دیگری برتری ندارد.
آری ! گرایش فطرت و حکم عقل به حسن و قبح بعضی از امور مانند عدالت و ظلم ، تبعیض و حس نوع دوستی ( که نامش را انسانیت میگذارند) نسبت به وحی تقدم زمانی دارند اما تقدم شانی و منزلتی ندارند تا یکی بر دیگری برتر باشد. بلکه هرکدام یک کارکرد در محدوده خود دارند و کارکرد هیچکدام منافی یا تعارضی با دیگری ندارند.
“کلما حکم به العقل ، حکم به الشرع و کلما حکم به الشرع حکم به العقل”

بنابراین: اگر گفته می‌شود: “اگر دین ندارید لااقل انسانیت داشته باشید” معنایش این است که اگر شریعت اسلام و وحی را قبول ندارید حداقل به حکم عقل و فطرت خودتان که دو منبع دیگر دین و هدایت هستند عمل کنید.